Nadanie praw miejskich ośrodkom wiejskim było niewątpliwym awansem lokalnych społeczności. Prężnie rozwijające się wsie, osady, aktywne rzemiosło, rozbudowująca się infrastruktura, komunikacja drogowa - bite trakty, wodna - porty, przystanie, liczebność osad, dobre zarządzanie przez lokalnych przywódców, były najczęściej brane pod uwagę przy podnoszeniu wsi do rangi miast.
Na Pomorzu w XIII wieku prawa miejskie nadawano na zasadach stosowanych w dwóch bardzo ważnych ośrodkach miejskich: Lubece i Magdeburgu. Były one w tamtym czasie sprawdzone, wzorcowe i chętnie stosowane, służące ludziom, rzemiosłu, handlowi. Dawały możliwość rozwoju w ramach samorządowej, sprawiedliwej władzy. Prawa lubeckie dodatkowo uwzględniały przepisy prawa morskiego, dlatego stosowano je w ośrodkach nadmorskich.
Książę pomorski Barnim I zwany także Dobrym 1210- 1278 zasłynął z tego, iż wielu ośrodkom nadał przywileje i prawa miejskie i tym samym szansę dalszego rozwoju na korzystnych zasadach. Historycy wspominają o 30 nadaniach praw na Pomorzu przez tego władcę. Pierwszą osadą którą Barnim I awansował, były zapomniane i mało dziś znane Banie, niegdyś znaczący ośrodek rozwoju. Wielki Szczecin uzyskał je później. Police były jednym z ośrodków, które najwcześniej uzyskały przywileje miejskie. W przypadku Polic Barnim I nadał miastu 68 włók ziemi /włóka to dawna, w średniowieczu stosowana miara ziemi równa 300 morgom/ wraz z łąkami i lasami, dwie wyspy na Odrze oraz prawo połowu ryb jedną milę w górę i w dół rzeki.
Oto lista lokacji miejscowości pomorskich do statusu miasta w XIII wieku:
1234 - Banie, Strzałów - Stralsund, 1249 - Gardziec nad Odrą - Gartz am Oder, 1235 - Przęcław - Prenzlau, 1237 - Szczecin, 1243 - Stargard Szczeciński, 1250 - Greifswald, 1251 - Pozdawilk - Pasewalk, 1254 - Gryfino, 1255 - Kołobrzeg, 1260 - Police, Dąbie, Wkryujście - Ueckermuende, 1262 - Gryfice, 1263 - Pyrzyce, 1264 - Anklam, 1266 - Trzcińsko, Koszalin, 1268 - Goleniów, 1274 - Płoty, Kamień Pomorski, 1277 - Trzebiatów, 1278 - Wolin, Maszewo, 1284 - Pieńkuń- Penkun, 1295 - Mieszkowice, Łobez, 1296 - Świdwin, 1297 - Drawsko Pomorskie, 1298 - Chojna, Usedom, 1299 - Białogard.
Patrząc na powyższy wykaz miast lokowanych w XIII wieku nie trudno oprzeć się refleksji, że niektóre z nich są dziś małymi miasteczkami, bez większych szans rozwoju: Banie, Płoty, Maszewo, Penkun, Mieszkowice. Inne zaś rozwijając się przez wieki stanowią duże prężne ośrodki miejskie narzucające regionowi żywe tempo rozwoju gospodarczego, kulturalnego: Szczecin, Koszalin, Stralsund, Kołobrzeg, Stargard, Gryfino, Police.
Jan Matura
Na Pomorzu w XIII wieku prawa miejskie nadawano na zasadach stosowanych w dwóch bardzo ważnych ośrodkach miejskich: Lubece i Magdeburgu. Były one w tamtym czasie sprawdzone, wzorcowe i chętnie stosowane, służące ludziom, rzemiosłu, handlowi. Dawały możliwość rozwoju w ramach samorządowej, sprawiedliwej władzy. Prawa lubeckie dodatkowo uwzględniały przepisy prawa morskiego, dlatego stosowano je w ośrodkach nadmorskich.
Książę pomorski Barnim I zwany także Dobrym 1210- 1278 zasłynął z tego, iż wielu ośrodkom nadał przywileje i prawa miejskie i tym samym szansę dalszego rozwoju na korzystnych zasadach. Historycy wspominają o 30 nadaniach praw na Pomorzu przez tego władcę. Pierwszą osadą którą Barnim I awansował, były zapomniane i mało dziś znane Banie, niegdyś znaczący ośrodek rozwoju. Wielki Szczecin uzyskał je później. Police były jednym z ośrodków, które najwcześniej uzyskały przywileje miejskie. W przypadku Polic Barnim I nadał miastu 68 włók ziemi /włóka to dawna, w średniowieczu stosowana miara ziemi równa 300 morgom/ wraz z łąkami i lasami, dwie wyspy na Odrze oraz prawo połowu ryb jedną milę w górę i w dół rzeki.
Oto lista lokacji miejscowości pomorskich do statusu miasta w XIII wieku:
1234 - Banie, Strzałów - Stralsund, 1249 - Gardziec nad Odrą - Gartz am Oder, 1235 - Przęcław - Prenzlau, 1237 - Szczecin, 1243 - Stargard Szczeciński, 1250 - Greifswald, 1251 - Pozdawilk - Pasewalk, 1254 - Gryfino, 1255 - Kołobrzeg, 1260 - Police, Dąbie, Wkryujście - Ueckermuende, 1262 - Gryfice, 1263 - Pyrzyce, 1264 - Anklam, 1266 - Trzcińsko, Koszalin, 1268 - Goleniów, 1274 - Płoty, Kamień Pomorski, 1277 - Trzebiatów, 1278 - Wolin, Maszewo, 1284 - Pieńkuń- Penkun, 1295 - Mieszkowice, Łobez, 1296 - Świdwin, 1297 - Drawsko Pomorskie, 1298 - Chojna, Usedom, 1299 - Białogard.
Patrząc na powyższy wykaz miast lokowanych w XIII wieku nie trudno oprzeć się refleksji, że niektóre z nich są dziś małymi miasteczkami, bez większych szans rozwoju: Banie, Płoty, Maszewo, Penkun, Mieszkowice. Inne zaś rozwijając się przez wieki stanowią duże prężne ośrodki miejskie narzucające regionowi żywe tempo rozwoju gospodarczego, kulturalnego: Szczecin, Koszalin, Stralsund, Kołobrzeg, Stargard, Gryfino, Police.
Jan Matura
Komentarze